: 
: 
: 07.02.2017 21:05:55 | 
: 
Ağustos ayında kurulup olağanüstü hal kararnameleri ve başbakanlık kararlarıyla birer birer dev kamu şirketlerini bünyesine katan Türkiye Varlık Fonu’nun kapsamı, kurulma amacı ve denetlenip denetlenmeyeceğine ilişkin soru işaretleri gündeme geldi.
Türkiye Varlık Fonu’nun yönetim kurulu üyeliğine, tartışmalı ekonomik görüşleriyle bilinen Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Yiğit Bulut’un da dahil olduğu isimler atanmıştı.
TVF, yapısı itibariyle Sayıştay denetiminden muaf tutulacak, sadece bağımsız denetim şirketince denetlenebilecek.
Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş’un bu şirketlerin daha iyi yönetilmesi için kurulduğunu öne sürdüğü TVF hakkında ‘Düyun-u Umumiye’ benzetmesi dahi yapıldı.
Varlık Fonu, referandum sürecinde adım adım ‘ekonomik kriz’e giden Türkiye’yi nasıl etkileyecek? 9 Soruda…..
1) Varlık Fonu nedir?
Varlık fonları devletlerin yurtiçinde ve yurtdışındaki varlıklara yatırım yapıp fonu uzun vadede ekonomik büyümeye katkı sağlamaya çalışan fonlardır.
Türkiye Varlık Fonu da bu kapsamda bedeli özelleştirme idaresi tarafından karşılanan elli milyon TL’lik sermayesi ile geçtiğimiz yılın Ağustos ayında ‘Türkiye Varlık Fonu Anonim Şirketi’ adıyla kuruldu.
Fotoğraflar: Reuters
Doğal kaynak gelirleri ya da döviz rezerv fazlalarından aktarılan tutarlarla fonlara ek olarak devletin aktardığı varlıklar ve buna ek olarak kendi imkanları ile sağladığı finansman ile faaliyet gösteren fonlar da bulunuyor.
2) Fon nasıl yönetilecek?
Bir anonim şirket olarak faaliyet gösterecek olan şirketin en az beş kişiden oluşan bir yönetim kurulundan oluşuyor. Şirketin yönetim kurulu ve genel müdürünün hukuk, finans, ekonomi, maliye ya da bankacılık alanlarında en az beş yıl tecrübesi olması gerekiyor.
Şirket buna ek olarak gerekli gördüğü halde alt fonlar ve şirketler de kurabilecek. Yönetim kurulu tarafından hazırlanacak ve Bakanlar Kurulu tarafından onaylanacak 3 yıllık strateji planı çerçevesinde yönetilecek.
3) Fonun büyüklüğü ne olacak?
Fon’un kuruluş sermayesi 50 milyon lira olsa da hazine ve özelleştirme idaresinden aktarılan kamu varlıkları ile hızlıca büyüdü. Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, fonun 200 milyara ulaşmasını hedeflendiğini belirtmişti.
4) Fonun nasıl denetlenecek?
Varlık Fonu ve alt fonları bağımsız denetime tabi olacak. Denetçiler belli aralıklarla fonun banka hesaplarını ve diğer varlıklarını inceleyerek bağımsız denetim raporlarını açıklayacaklar. Buna ek olarak başbakan tarafından görevlendirilecek üç uzman tarafından hazırlanan rapor haziran ayının sonuna kadar bakanlar kuruluna sunulacak.
Fonun kuruluşuna ilişkin resmi gazete kararında fonun 6362 sayılı Sermaye Piyasaları Kanunu kapsamında kurumsal yönetim düzenlemelerine uyacağı belirtiliyor.
5- Fon nasıl finansman sağlayacak?
Fon, özelleştirme programında bulunan ve fona devrine karar verilen varlıklar ve Özelleştirme Fonundan Türkiye Varlık Fonuna aktarılmasına karar verilen nakit fazlasından finansman sağlayabilecek.
Buna ek olarak fon yurt içi ve yurt dışı sermaye piyasalarından da Fon banka ve diğer finans kuruluşlarından teminatlı ya da teminatsız olarak borç alarak fon sağlayabilecek.
6- Fonun borçlanma koşulları ne olacak?
Fon adına finansman sağlanırken fon teminat olarak ipotek, rehin ve kefalet verebilecek. Yani fon elindeki varlıkları teminat göstererek borç alabilecek.
Ancak fon, kendi hesabına olmayan işlemlerde bu varlıkları kullanamayacak. Yani fon varlıklarını başka kişi ya da şirketlerin borçlanabilmesi için rehin veremeyecek.
Bu durum Resmi Gazete’de fonun kuruluşuna ilişkin kanunun yedinci maddesinde şöyle açıklanmış: “Türkiye Varlık Fonunun mal varlığı, Türkiye Varlık Fonu hesabına olması şartıyla para ve sermaye piyasalarından finansman temin etmek dâhil Türkiye Varlık Fonu ve alt fonların yapmaya yetkili olduğu faaliyetlere ilişkin iş ve işlemler haricinde teminat gösterilemez ve rehnedilemez, başka bir amaçla tasarruf edilemez, kamu alacaklarının tahsili amacı da dâhil olmak üzere haczedilemez, üzerine ihtiyati tedbir konulamaz ve iflas masasına dâhil edilemez. Şirketin üçüncü kişilere olan borçları ve yükümlülükleri ile Türkiye Varlık Fonunun aynı üçüncü kişilerden olan alacakları birbirlerine karşı mahsup edilemez.”
7) Hangi kuruluşlar Varlık Fonu’na devredildi?
Ziraat Bankası, BOTAŞ, TPAO, PTT, Borsa İstanbul Anonim Şirketi, Türksat Uydu Haberleşme Kablo TV ve İşletme Anonim Şirketi, Eti Maden ve Çaykur Türkiye Varlık Fonu’na devredildi. Devir işlemleri tamamlanana kadar bu kuruluşların Maliye Bakanlığı tarafından yönetilmesine devam edilecek.
8) Varlık Fonu hangi alanlarda yatırım yapacak?
Varlık fonu her türlü ticari ve finansal yatırıma iştirak edebilecek, büyük projeler için kamunun borç miktarı artmadan fon sağlanabilecek.
Buna ek olarak fon yerli ve yabancı şirketlerin paylarına ve borçlanma araçlarına ve türev araçlara yatırım yapabilecek ve para piyasalarında da borç alıp borç vererek işlem yapabilecek. Yani yerli ve yabancı borsalarda hisse senedi alıp satabilecek.
9) Varlık Fonu’nun riski nedir?
Varlık fonları doğru yatırımlarla ülkenin tasarruflarını arttırabilir. Ancak kötü yatırımlar yapılırsa tasarrufların erime riski de bulunuyor.
Varlık fonlarının uluslararası faaliyetlerini düzenleyen Birleşmiş Milletler gibi uluslar üstü bir yapı mevcut değil. Ancak bazı fonlar kurumsal yapılanma ve risk yönetimi konusunda gönüllü olarak iyi yönetim, şeffaflık ve hesap verebilirlik konusunda yol göstermeyi amaçlayan Santiago Prensipleri’ni takip edebiliyorlar.
Fonların başarısında yönetim anlayışı en önemli etken ön plana çıkıyor. Profesyonelce yönetilen fon örnekleri de bulunmakla birlikte, Malezya gibi nereye kaybolduğu bulunamayan 650 milyon doların ardından borçlarının faizini ödemekte güçlük çeken varlık fonları da mevcut.
Kaynak : Fırat Ergene – http://www.diken.com.tr/
İlgili Diğer Haberler :
